در قلب هر دیتاسنتر مدرن، نبردی همیشگی در جریان است: نبرد با گرما. با افزایش چگالی سرورها و نیاز روزافزون به قدرت محاسباتی، مدیریت حرارتی دیگر یک چالش حاشیهای نیست، بلکه ستونی حیاتی برای کارایی، پایداری و بهرهوری دیتاسنتر محسوب میشود. در این میان، اتاقکهای بسته سرد (Cold Aisle Containment) و اتاقکهای بسته گرم (Hot Aisle Containment) به عنوان راهکارهای انقلابی ظهور کردهاند که با جداسازی جریان هوا، نه تنها به نبردهای حرارتی پایان میدهند، بلکه دیتاسنتر شما را به سطح جدیدی از بهینهسازی ارتقا میبخشند.
چرا مدیریت جریان هوا حیاتی است؟
بدون مدیریت دقیق جریان هوا، هوای سردی که برای خنکسازی تجهیزات در نظر گرفته شده، با هوای گرم خروجی از سرورها مخلوط میشود. این پدیده که به Bypass Airflow و Recirculation معروف است، منجر به اتلاف انرژی قابل توجهی میشود. به عبارت سادهتر، سیستمهای تهویه مطبوع (CRAC/CRAH) مجبورند برای حفظ دمای مطلوب، با توان بیشتری کار کنند، در حالی که بخش قابل توجهی از هوای سرد تولیدی، هرگز به طور موثر به تجهیزات نمیرسد. این چرخه معیوب، نه تنها هزینههای عملیاتی (OpEx) را به شدت افزایش میدهد، بلکه میتواند منجر به نقاط داغ (Hot Spots) در رکها و در نتیجه، کاهش طول عمر تجهیزات و افزایش خطر خرابی شود.

اتاقکهای بسته: راه حلی برای جداسازی جریان هوا
اتاقکهای بسته سرد و گرم، با هدف اصلی جداسازی کامل هوای سرد و گرم عمل میکنند. این جداسازی، سه مزیت کلیدی را به همراه دارد:
- افزایش راندمان خنکسازی: با اطمینان از اینکه هوای سرد مستقیما به ورودی تجهیزات میرسد و هوای گرم به طور موثر به واحدهای تهویه بازگردانده میشود، راندمان خنکسازی به شکل چشمگیری افزایش مییابد. این امر به CRAC/CRAHها اجازه میدهد تا با مصرف انرژی کمتر، دمای مطلوب را حفظ کنند.
- کاهش هزینههای عملیاتی: کاهش مصرف انرژی سیستمهای خنککننده، مستقیما به کاهش هزینههای برق منجر میشود. این صرفهجویی، یکی از مهمترین دلایل برای توجیه اقتصادی پیادهسازی این سیستمها است.
- بهبود پایداری و قابلیت اطمینان: با حذف نقاط داغ و تضمین دمای یکنواخت در سراسر دیتاسنتر، استرس حرارتی بر روی تجهیزات به حداقل میرسد. این موضوع به نوبه خود، منجر به افزایش پایداری سیستم، کاهش خرابیها و افزایش طول عمر مفید سرورها و تجهیزات شبکه میشود.
اتاقک بسته سرد (Cold Aisle Containment – CAC)
در رویکرد CAC، راهروهای سرد (Cold Aisles) که هوای سرد از کفهای کاذب یا بالای سر به آنها تزریق میشود، به طور کامل با سقفها و درهای شیشهای یا پانلهای شفاف محصور میشوند. این محفظه تضمین میکند که هوای سرد مستقیما وارد جلوی سرورها و تجهیزات میشود. هوای گرم خروجی از پشت سرورها به راهروهای گرم (Hot Aisles) باز میگردد که معمولا محصور نیستند و از آنجا به واحدهای CRAC/CRAH مکش میشود.
مزایای CAC
- پیادهسازی سادهتر: معمولا پیادهسازی CAC نسبت به HAC کمی سادهتر است، زیرا نیاز به مدیریت هوای گرم محصور شده در پشت رکها را ندارد.
- مناسب برای دیتاسنترهای با چگالی حرارتی متوسط: در محیطهایی که چگالی حرارتی تجهیزات خیلی بالا نیست، CAC میتواند راهکار بسیار موثری باشد.

اتاقک بسته گرم (Hot Aisle Containment – HAC)
در مقابل، در رویکرد HAC، راهروهای گرم (Hot Aisles) که هوای گرم خروجی از پشت سرورها در آنجا جمع میشود، به طور کامل محصور میشوند. این هوای گرم محصور شده، مستقیما توسط داکتها یا از طریق سقف راهرو، به واحدهای CRAC/CRAH بازگردانده میشود. در این سناریو، راهروهای سرد (Cold Aisles) محصور نیستند و هوای خنک در کل فضای دیتاسنتر جریان دارد.
مزایای HAC
- بهینهسازی حداکثری: HAC به دلیل جداسازی کامل هوای گرم و اطمینان از بازگشت مستقیم آن به واحدهای خنککننده، بالاترین سطح بهرهوری حرارتی را ارائه میدهد. این رویکرد به CRAC/CRAHها اجازه میدهد تا با دمای بازگشت (Return Air Temperature) بالاتری کار کنند که به معنای راندمان بالاتر چیلرها و کاهش مصرف انرژی کلی است.
- مناسب برای دیتاسنترهای با چگالی حرارتی بالا: برای دیتاسنترهای مدرن و پیشرفته با رکهای پرچگالی که به آنها (High-Density Racks) میگویند و مصرف برق بالایی دارند، HAC بهترین گزینه برای مدیریت حرارتی کارآمد است.
- امکان افزایش دمای محیط دیتاسنتر: در برخی موارد، با پیادهسازی HAC، میتوان دمای عمومی دیتاسنتر را تا چند درجه افزایش داد (مثلا از ۲۲ درجه سانتیگراد به ۲۴-۲۶ درجه سانتیگراد) بدون اینکه تاثیری بر دمای ورودی تجهیزات داشته باشد. این امر به نوبه خود، به کاهش بیشتر مصرف انرژی سیستمهای خنککننده کمک میکند.
ملاحظات کلیدی در پیادهسازی
انتخاب بین CAC و HAC و همچنین پیادهسازی صحیح آنها، نیازمند بررسی دقیق عوامل مختلفی است:
- طراحی رکها و تجهیزات: اطمینان از اینکه ورودی و خروجی هوای تجهیزات شما با استانداردها مطابقت دارد و جریان هوای مناسب را فراهم میکند.
- ظرفیت سیستمهای خنککننده: ارزیابی و در صورت لزوم، ارتقاء سیستمهای CRAC/CRAH برای اطمینان از توانایی آنها در مدیریت بار حرارتی.
- سیستمهای اطفای حریق: طراحی و یکپارچهسازی سیستمهای اطفاء حریق با اتاقکهای بسته، با در نظر گرفتن الزامات ایمنی.
- مانیتورینگ و کنترل: استفاده از سنسورهای دما و رطوبت و سیستمهای DCIM برای نظارت مداوم بر عملکرد و بهینهسازی سیستم.
- مسیرهای کابلکشی: اطمینان از عدم تداخل اتاقکها با مسیرهای کابلکشی برق و شبکه.
نتیجهگیری: گامی بلند به سوی دیتاسنتر پایدار
پایان نبردهای حرارتی در دیتاسنترها با پیادهسازی اتاقکهای بسته سرد و گرم، یک تحول اساسی در رویکرد به مدیریت حرارتی است. این راهکارها، نه تنها به شما کمک میکنند تا هزینههای عملیاتی خود را به شکل چشمگیری کاهش دهید، بلکه پایداری و قابلیت اطمینان دیتاسنترتان را به بالاترین سطح ممکن ارتقا میدهند. در دنیای امروز که بهرهوری انرژی و پایداری محیط زیست از اهمیت ویژهای برخوردار است، سرمایهگذاری در این تکنولوژیها، گامی بلند به سوی دیتاسنتری هوشمندتر، کارآمدتر و آماده برای چالشهای آینده است.
عصر فناوری اترس: پیشرو در بهینهسازی دیتاسنتر شما
در عصر فناوری اترس، ما به خوبی از پیچیدگیها و اهمیت مدیریت حرارتی در دیتاسنترهای مدرن آگاهیم. با تیمی از متخصصان مجرب و بهرهگیری از بهروزترین دانش فنی، ما آمادهایم تا با ارائه مشاوره تخصصی، طراحی و پیادهسازی راهکارهای جامع اتاقکهای بسته سرد و گرم (CAC/HAC) متناسب با نیازهای خاص دیتاسنتر شما، بهینهسازی مصرف انرژی و افزایش پایداری زیرساختهای فناوری اطلاعاتتان را تضمین کنیم. با اترس، آینده دیتاسنتر خود را امروز بسازید.
*گروه تولید محتوای اترس

